Schonere processen en enorme reductie van CO2 -uitstoot
De Nederlandse chemische industrie zou flink op fossiele energie kunnen besparen door over te stappen op elektrificatie: het gebruik van elektriciteit voor het ‘voeden’ van processen in plaats van fossiele grondstoffen als input. Wanneer die elektriciteit dan ook nog eens groen is – windstroom van zee bijvoorbeeld – biedt elektrificatie uitgelezen mogelijkheden om in de energie-intensieve chemische industrie een enorme CO2-reductie te bewerkstelligen. De MIA\Vamil-regeling ondersteunt de elektrificatie van de chemische industrie.
VoltaChem – een initiatief van TNO en ECN en de Topsectoren Chemie en Energie – is een gezamenlijk innovatieprogramma voor de elektrificatie van de chemische industrie, waar inmiddels een groot aantal bedrijven bij is aangesloten. Het programma richt zich op het gebruik van hernieuwbare energie in de chemische industrie voor de productie van warmte, waterstof en chemicaliën. “Je kunt elektriciteit binnen de chemische industrie op verschillende manieren gebruiken, verduidelijkt Robert de Kler, vanuit TNO Community Manager van VoltaChem: “Een eerste mogelijkheid is het omzetten van elektriciteit in warmte. Daarnaast kun je elektriciteit gebruiken om waterstof te produceren door elektrolyse. Maar het is ook mogelijk om elektriciteit in te zetten om via elektrochemie allerlei chemische producten te maken.”
Nafta kraken met elektriciteit: voorbeeld van laaghangend fruit
Verduurzaming van de chemische industrie, daar ligt kortgezegd het grote belang van elektrificatie, zegt De Kler. “De energie-intensieve chemische industrie ziet de mogelijkheden daarvoor zelf ook. Nafta kraken naar ethyleen met behulp van elektriciteit in plaats van het verwarmen van het proces met stoom, bijvoorbeeld. Dat is niet alleen een veel schoner proces, het heeft ook energetische voordelen. Dat zijn prachtige oplossingen die gewoon al mogelijk zijn. Je zou dit kunnen zien als het laaghangend fruit van elektrificatie.”
“Veel partijen willen met waterstofelektrolyse aan de slag. Het is heel positief dat de MIA\Vamil-regeling daarbij ondersteunt”
Waterstofelektrolyse
Voor het plukken van het elektrificatie-vruchten is het naar de mening van De Kler verstandig te beginnen met de toepassing van hybride vormen van elektrificatie. Niet in de laatste plaats om te voorkomen dat een chemische ‘plant’ volledig anders moet worden ingericht. De Kler: “Het liefst wil je de bestaande processen zo min mogelijk over hoop gooien. Zo’n hybride toepassing is bijvoorbeeld het groen produceren van waterstof door elektrolyse. Dat is eigenlijk de eerste en meest voor de hand liggende toepassing van elektrificatie die grootschalig zou kunnen plaatsvinden. Waterstof kun je dan gebruiken voor het kraken van moleculen en als brandstof om de warmte op te wekken die je in verschillende stappen van raffinageprocessen nodig hebt. Maar je kunt waterstof ook inzetten als grondstof voor de productie van basischemicaliën.”
“Nederland heeft een unieke uitgangspositie om de chemische industrie met groene windenergie van zee te elektrificeren”
MIA\Vamil
VoltaChem is gevraagd om mee te denken over de vraag hoe elektrificatie ondersteund zou kunnen worden via de MIA\Vamil-regeling. De Kler: “Dat heeft vooral betrekking op waterstofelektrolyse. Vanuit dat perspectief is die regeling opgetuigd. Als VoltaChem hebben we in kaart gebracht wat de meest waarschijnlijke transitiepaden zijn voor de verduurzaming van de chemische industrie in de komende tien jaar. En waterstofelektrolyse speelt daar een belangrijke rol in. Veel partijen willen daarmee aan de slag. Wat mij betreft is het heel positief dat zij daarin via de MIA\Vamil-regeling worden ondersteund.”
Nederland heeft unieke uitgangspositie
Verduurzaming van de industrie is – ook vanuit het oogpunt van concurrentiepositie – naar de mening van De Kler onontkoombaar. “Nederland heeft wat dat betreft een unieke uitgangspositie. We hebben grote petrochemische industrie in huis en de mogelijkheid om vlak naast de deur windenergie van zee te halen. Die combinatie levert prachtige mogelijkheden om de industrie duurzaam en schoon te ontwikkelen. En de kennis en ervaring die we daarmee opdoen kunnen we weer uitrollen in het buitenland.”
